تاریخچه طب سوزنی (ACUPUNCTURE)

آنچه سوزن درمانی می ‌نامیم، درمانی متكی به این اصل است كه نوعی ارتباط عصبی بین اندام‌های بدن و سطح خارجی بدن هست. آنگاه كه اندامی بیمار یا عضوی دردناك می‌ شود مكان‌هایی خاص روی سطح خارجی بدن یا به واقع زیر پوست بدن كه آنها را نقاط سوزنی می‌ نامند، حساس یا بهتر است بگوییم حساس‌تر می ‌شوند. شخص بیمار خود گاهی آن نقاط حساس تر شده را حس می‌ كند یا ممكن است تنها وقتی درمانگری ماهر آن نقاط را فشار می‌ دهد، حالت برجسته و غیرعادی آنها را حس كند. درمانگران چینی می ‌گویند این نقاط حساس‌تر شده پس از درمان، خواه درمان سوزنی یا درمان پزشكی متعارف یا درمان هومیوپتی و غیره باشد، ناپدید می ‌شوند. سوزن درمانی آن نقاط سوزنی را با سوزن‌هایی خاص تحریك می‌ كند و این تحریك به شكلی صورت می‌ گیرد كه فعالیت آن نقاط را تعدیل كند و از این طریق اندام‌ بیمار شده را شفا دهد، یا درد بیمار را تسكین دهد، یا او را بیهوش كند، یا آثار مطلوب دیگر تولید كند.

سوزن درمانی یك دانش فنی باستانی چین است كه پیشنه‌اش به زمان آغاز تاریخ بشر می ‌رسد. حكایت شده است كه 3000 سال پیش از میلاد برخی هوشمندان چینی دیدند كه بیماری‌های مزمن سربازانی كه زخم‌های سطحی با تیر و كمان خورده بودند، به خودی خود خوب شدند. خواه آن حكایت حقیقت داشته باشد یا نه، چینیان نظامی، طبی را كه با فرو كردن سوزن‌هایی خاص در نقاطی خاص از سطح بدن انسان‌ها دردها و بیماری‌های آنان را درمان می ‌كرد، پروردند.

گرچه عنوان این روش اشاره به استفاده از سوزن‌ها دارد،ولی سوزن‌ها ضروری نیستند و در روزگار كهن گاهی از تراشه‌های سنگی به جای آنها استفاده می ‌شد. برخی روستائیان آفریقایی با خاریدن شدید نقاطی خاص از سطح بدن بیماری‌ها را درمان می‌ كنند، قبایل اسكیمو از تكه سنگ‌های لبه تیز به همین قصد استفاده می ‌كنند، یك قبیله وحشی در جنگل‌های آمازون برزیل تیرهای سوزن مانند را با نی دمیدنی، روی نقاط سوزنی سطح بدن شخص بیمار پرتاب می ‌كند. سوزن‌های آهنی در عصر آهن وارد این نظام طبی شدند ولی احتمالاً این روش پیش از عصر آهن وجود داشته و درمانگران آن از تراشه چوب‌های نوك تیز یا خارهای بلند گیاهان خاردار استفاده می‌ كرده‌اند. برخی درمانگران چینی حدود 2500 سال پیش از میلاد تصور می ‌كردند كه فلزات متفاوت که در ساخت سوزن‌ها استفاده می ‌شدند، آثار متفاوتی در بدن می ‌گذاشتند.

قرن‌ها پس از آن آشكار شد كه آن تصور حقیقت ندارد و اكنون مسلم است كه نوع فلز سوزن‌ها، نقشی در درمان سوزنی ندارد. آنچه مهم است شیوه استعمال سوزن‌هاست. سوزن‌هایی كه امروزه در این درمان استفاده می‌ شوند همگی از فولاد ضد زنگ ساخته می‌ شوند كه ضد عفونی كردن آنها بهتر باشد.

گرچه پیشینه سوزن درمانی به آغاز و حتی شاید پیش از آغاز تاریخ بشر می ‌رسد، نژاد چینی بود كه نخستین بار آن را نظام‌ مند كرد و نخستین كتاب واقعاً ارزشمند سوزن درمانی را حدود 200 سال پیش از میلاد نوشت و تكثیر كرد.

آن كتاب كه Hungdi Niging Suwen  نام دارد (معروف است به كتاب كلاسیك امپراتور زرد در بیماری‌های داخلی) هنوز معتبر است و به طور وسیع استفاده می ‌شود و دارای بسیاری آگاهی‌های پزشكی است كه امروزه نیز چون آن زمان صادقند و ارزشمند‌ند.

در بسیاری بیمارستان‌های چین پزشكانی از هر دو نظام نوین و سنتی كنار یكدیگر طبابت می ‌كنند. به این صورت كه جراحی تعلیم دیده در نظام نوین روی بیماری كه با روش سوزنی بی حس شده جراحی می ‌كند و پزشكی سنتی مراقب بیمار است كه به ذات‌الریه و حبس ادرار پس از جراحی گرفتار نشود. خیلی به ندرت یك پزشك هر دو شكل درمانی نوین غربی و سنتی شرقی را اجرا می ‌كند.

ریشخندی تلخ و پدیده‌ای تأسف‌آور است كه در این زمانه كه مردم غرب ارزش‌ والای مجموعه طب سنتی چین را كشف كرده‌اند و می ‌كوشند آن مجموعه را یاد گیرند و در غرب اجرا كنند برخی چینیان غرب شیفته به آن اهمیت نمی ‌دهند و از آن پرهیز می‌ كنند. آنان به غلط تصور می ‌كنند همانگونه كه چند جنبه فن‌آوری غربی به حل مشكلات اقتصادی آنان كمك كرده‌اند فن‌آوری پزشكی نوین غربی نیز می‌ تواند حلال همه مشكلات بهداشتی جامعه آنان باشد. اینان افرادی هستند كه ابتدای قرن بیستم هیاهو راه انداخته بودند كه آیین‌های تائو و كنفوسیوس علل اصل عقب ماندگی چین هستند و از هر چه سنتی و ریشه‌دار بود نفرت داشتند و سرانجام سرخوردگی‌های شخصی خود را ابتدا به صورت انقلاب 1911 و سی و پنج سال بعد به صورت انقلاب ماركسیستی مائوتسه ‌تونگ بر مردم چین تحمیل  كردند.

امروزه هزارها درمانگر سوزن درمانی در حال عرضه خدمات پزشكی در كشورهای غربی هستند و گرچه آنان تا كنون حاشیه‌ نشین پزشكی متعارف بوده‌اند، این وضعیت در حال تغییر است.

یك نمونه را از ایالات متحده آمریكا ذكر می‌ كنیم. سازمان مدیریت غذایی ـ دارویی دولت فدرال سرانجام در ماه مارس 1996 قوانین مربوط به سوزن درمانی را از حالت آزمایشی خارج ساخت و این روش درمانی را به عنوان یك رشته پزشكی مشروع و مجاز پذیرفت. اكنون طب سوزنی را در حداقل 27 دانشكده پزشكی در سراسر ایالات متحده تدریس می ‌كنند، و 16 دانشكده پزشكی، با تأیید و صدور پروانه طبابت از سوی دولت فدرال، طب سوزنی را در دوره‌ای چهار ساله به غیر پزشكان نیز آموزش می ‌دهند.

ادامه دارد...